Leo XIV als opvolger van Petrus: hier moet je op letten bij de inauguratie van de nieuwe paus

Het wordt voor het Vaticaan het vierde grote evenement op rij, na de uitvaart van paus Franciscus, de presentatie van paus Leo XIV en diens eerste eigenlijke publieke optreden afgelopen zondag.

En opnieuw verwachten de Italiaanse autoriteiten een grote toestroom: meer dan 250.000 deelnemers aan de officiële inauguratie van het nieuwe pontificaat. Onder hen ook koningin Máxima, de Amerikaanse vicepresident J.D. Vance en meer dan tweehonderd officiële delegaties met andere politieke leiders, koningen en presidenten.

Voorafgaand aan de eucharistieviering die om tien uur begint, zal paus Leo XIV voor het eerst sinds zijn verkiezing in de pausmobiel de aanwezigen op en rond het plein begroeten.

Daarna gaat de paus - hij is dat officieel al sinds het moment dat hij op 8 mei in de Sixtijnse kapel zijn verkiezing accepteerde - de lege Sint-Pieter binnen om daar af te dalen naar het graf van de apostel Petrus en er te bidden.

Daarna loopt hij, gevolgd door bisschoppen, aartsbisschoppen, kardinalen en patriarchen via het middenschip van de basiliek naar buiten om daar voor te gaan in de eucharistie.

De drie bijbellezingen hebben alle drie een speciale link met de apostel Petrus, wiens 266e opvolger als leider van de christengemeente in Rome, Leo XIV is. De evangelielezing wordt gezongen in het Latijn en het Grieks, de twee andere lezingen in het Engels en het Spaans - de talen van de twee nationaliteiten van Leo XIV. Hij werd geboren als Amerikaans staatsburger in Chicago en nam als bisschop in Peru daarnaast de Peruaanse nationaliteit aan.

Lamswol in plaats van kroon

Na de evangelielezing ontvangt de paus uit de handen van twee kardinalen twee objecten die zijn taak als paus uitdrukken.

Allereerst ontvangt hij het zogenoemde pallium, een cirkelvormig, van witte lamswol gemaakte schouderband die hem wordt opgelegd. De zwarte kruizen erop symboliseren de vijf wonden van Christus.

Dit pallium, dat door alle aartsbisschoppen ter wereld gedragen wordt, symboliseert de bisschoppelijke rol als herder die in navolging van Christus zelf het verloren schaap zoekt en op zijn schouders draagt.

Dit pallium verving in 1978, bij de inauguratie van Johannes Paulus I, de tiara - de pauselijke kroon die symbool stond voor de pauselijke macht. Vanaf dat moment heette de inauguratie ook geen ‘kroningsmis’ meer.

Daarna zal een tweede kardinaal de nieuwe paus de zilveren ‘vissersring’ aanbieden, een verwijzing naar de oproep van Christus aan de apostelen om ‘vissers van mensen’ te worden. Deze zilveren ring werd in vroeger tijden gebruikt om officiële documenten te verzegelen met wax of lood.

Twaalf in plaats van zes

Er is echter een opvallend verschil met de inauguratie van paus Franciscus in 2013. Vlak na zijn aankondiging dat hij zou gaan aftreden, had zijn voorganger - paus Benedictus XVI - de inauguratie-liturgie gewijzigd.

De ‘akte van gehoorzaamheid’ werd in 2005, toen Benedictus XVI aantrad als paus, afgelegd door twaalf mensen die het gehele kerkvolk representeerden: drie kardinalen, een bisschop, een priester, een diaken, een mannelijke religieus, een vrouwelijke religieus, een echtpaar en twee jongeren.

Benedictus XVI besloot echter dat dit in het vervolg door zes kardinalen zou gebeuren. En zo gebeurde na de verkiezing van Franciscus als zijn opvolger.

Maar Leo XIV heeft besloten dit weer ongedaan te maken. De Amerikaans-Peruaanse paus wil duidelijk de synodale hervorming van paus Franciscus voortzetten. Daarom worden de zes kardinalen weer vervangen door ‘twaalf vertegenwoordigers van alle categorieën van het volk van God, afkomstig uit verschillende werelddelen’.

Na de eucharistieviering gaat de paus de basiliek weer binnen om daar de officiële delegaties te begroeten. Dit kan geruime tijd duren, ongetwijfeld langer dan een uur.

Wie komen er?

Nederland wordt tijdens de inauguratie vertegenwoordigd door koningin Máxima en minister-president Dick Schoof. Beiden zijn van huis uit katholiek. Andere gekroonde hoofden zijn de Spaanse koning Felipe VI en prins Albert van Monaco.

De Amerikaanse president Donald Trump blijft thuis. Afgelopen 26 april was hij nog bij de uitvaart van paus Franciscus, maar deze keer laat hij zich vertegenwoordigen door de Amerikaanse vicepresident en katholieke bekeerling J.D. Vance.

De Peruaanse president Dina Bolarte vliegt ook de oceaan over om aan de inauguratie deel te nemen. Zij kreeg daarvoor toestemming van het parlement, dat haar enkele weken geleden nog had verboden om naar de uitvaart van Franciscus te gaan.

De Israëlische president Isaac Herzog zal ook aanwezig zijn, evenals de voorzitter van de Palestijnse commissie voor religieuze zaken, Ramzi Khouri.

Daarnaast nemen ook vertegenwoordigers van andere kerken deel, onder wie de patriarch van Constantinopel, Bartholomeüs I en de oud-katholieke aartsbisschop van Utrecht, Bernd Wallet.